Des livres, rien que des livres. Alignés sur les étagères. Empilés au sol.Entassés sur le moindre coin de table. Toutes les pièces en regorgent. A peine la place de circuler.C'est ici, dans cet appartement bourgeois du 16e arrondissement de Paris, que Pierre-Emmanuel Dauzat a installé son bureau. Ici qu'il travaille face à son ordinateur, douze à quatorze heures par jour, à lire, traduire et préfacer les livres des autres et à écrire les siens. Le soir, il n'a qu'à traverser la rue pour rentrer chez lui. "Ma vie sociale est réduite au minimum", reconnaît-il.
A bientôt 50 ans, Pierre-Emmanuel Dauzat est l'un des traducteurs français les plus demandés.[...]
Polyglotte ? Pierre-Emmanuel Dauzat balaie le qualificatif d'un revers de main. Il ne parle aucune des langues qu'il traduit. "Même en anglais, je suis incapable de dire deux mots, assure-t-il. A part le latin et le grec, je n'ai jamais appris aucune langue étrangère. La plupart de mes contrats, je les ai signés sans connaître le moins du monde la langue que j'allais traduire. Il suffit qu'un éditeur me convainque de l'intérêt d'un livre pour que j'accepte de relever le défi. Vous ne pouvez pas imaginer dans quel état de tension je suis quand je me mets à travailler sur un texte auquel je ne comprends rien..."[...]
Sa méthode est toujours la même : allergique aux grammaires, il préfère s'"immerger" dans des dictionnaires et des livres en édition bilingue. Généralement, il ne lit pas à l'avance l'ouvrage qu'il doit traduire : "C'est indispensable pour garder une forme de spontanéité dans la traduction." Seul principe, il commence par traduire la fin : "J'ai une telle angoisse de la mort que je préfère me débarrasser de la fin dès le début", explique-t-il. [...] Ce "besoin vital de (s')exiler dans la langue des autres", il dit l'éprouver depuis toujours. | Βιβλία, τίποτα άλλο παρά βιβλία. Παραταγμένα στα ράφια. Στοιβαγμένα στο δάπεδο. Σωριασμένα σε κάθε γωνιά του τραπεζιού. Όλα τα δωμάτια πνιγμένα στα βιβλία. Μόλις που βρίσκει χώρο να μετακινηθεί κανείς. Εδώ, σε αυτό το αστικό διαμέρισμα του 16ου διαμερίσματος του Παρισιού, είναι που έχει στήσει το γραφείο του ο Pierre-Emmanuel Dauzat. Εδώ είναι που δουλεύει μπροστά στον υπολογιστή του, δώδεκα με δεκατέσσερις ώρες την ημέρα, διαβάζοντας, μεταφράζοντας και προλογίζοντας τα βιβλία των άλλων και γράφοντας τα δικά του. Το βράδυ, δεν έχει παρά να διασχίσει τον δρόμο για να επιστρέψει στο σπίτι του. «Η κοινωνική μου ζωή έχει περιοριστεί στο ελάχιστο», παραδέχεται. Σε ηλικία σχεδόν 50 ετών, ο Pierre-Emmanuel Dauzat είναι ένας από τους πλέον περιζήτητους Γάλλους μεταφραστές. [...] Πολύγλωσσος? Ο Pierre-Emmanuel Dauzat αποδιώχνει τον χαρακτηρισμό με την ανάστροφη του χεριού του. Δε μιλά καμιά από τις γλώσσες στις οποίες μεταφράζει. «Ακόμη και στα αγγλικά δηλώνω ανίκανος να αρθρώσω δυο λέξεις», διαβεβαιώνει. «Εκτός από λατινικά και ελληνικά, δεν έμαθα ποτέ καμιά ξένη γλώσσα. Τα περισσότερα συμβόλαιά μου τα υπέγραψα χωρίς να γνώριζα στο ελάχιστο τη γλώσσα στην οποία επρόκειτο να μεταφράσω. Αρκεί μονάχα να με πείσει ένας εκδότης για το ενδιαφέρον που παρουσιάζει ένα βιβλίο ώστε να αποδεχτώ την πρόκληση. Δε μπορείτε να φανταστείτε σε τί κατάσταση έντασης βρίσκομαι όταν κάθομαι να δουλέψω ένα κείμενο για το οποίο δεν καταλαβαίνω τίποτα..." [...] Η μέθοδός του, πάντα η ίδια: αλλεργικός στις γραμματικές, προτιμά να «βυθίζεται» σε λεξικά και σε βιβλία δίγλωσσης έκδοσης. Γενικά, δε διαβάζει εκ των προτέρων το έργο που πρέπει να μεταφράσει: «Είναι απαραίτητο, ώστε να διατηρήσω μια μορφή αυθορμητισμού στη μετάφραση». Μόνος κανόνας, να ξεκινά μεταφράζοντας το τέλος: «Έχω τέτοιο άγχος σχετικά με τον θάνατο που προτιμώ να ξεφορτωθώ το τέλος, ήδη από την αρχή», εξηγεί. [...] Αυτή τη «ζωτική ανάγκη να (αυτο)εξορίζεται στη γλώσσα των άλλων», ισχυρίζεται πως την ένιωθε ανέκαθεν. |