This site uses cookies.
Some of these cookies are essential to the operation of the site,
while others help to improve your experience by providing insights into how the site is being used.
For more information, please see the ProZ.com privacy policy.
Անկախ գրավոր և/կամ բանավոր թարգմանիչ, Ստուգված անդամ
Data security
This person has a SecurePRO™ card. Because this person is not a ProZ.com Plus subscriber, to view his or her SecurePRO™ card you must be a ProZ.com Business member or Plus subscriber.
Գործընկերները
This person is not affiliated with any business or Blue Board record at ProZ.com.
Բնագիրը - անգլերեն MANUAL FOR THE ROADSIDE SLAUGHTER OF SMALL RUMINANTS IN ARMENIA
ARMENIA SME MARKET DEVELOPMENT PROJECT
Introduction and acknowledgements
This manual was prepared at the request of the Ministry of Agriculture of Armenia. The purpose of this manual is to set out minimal acceptable sanitary and hygienic conditions for the roadside slaughter of small ruminants in the Republic of Armenia.
Therefore we have outlined a few procedures that govern today’s slaughtering, particularly those concerned with humane practices and the attainment of a good quality product which is safe and wholesome for consumption.
We have covered the important questions of livestock and carcass handling in small slaughterslabs, slaughterhouse hygiene and sanitation, waste disposal and byproduct utilization along with specifications required for the construction and equipping of slaughter facilities.
We gave our recommendations on how to make the roadside slaughterhouses as near as possible to internationally accepted operational and food safety standards. Nevertheless the minimum sanitary rules and hygienic regulations need to be defined and enforced by the Ministry of Agriculture of Armenia.
While writing this report we have been extensively using recommendations of the FAO set forth namely in the Technical Paper “Manual for the slaughter of small ruminants in developing countries”, by St. John A. Clottey, as well as materials taken from the other sources set forth in the bibliography section at the end of this manual.
1. Background
The main subject of this manual refers to the small ruminants (mainly lamb and sheep), the sale and slaughter of which occurs in rural areas or in the outskirts of Yerevan on the roadsides leading to the popular summer picnic locations. Sheep either are purchased to be taken alive to the picnic site or are slaughtered on site. In both cases the meat is consumed within maximum of 5-6 hours of slaughter.
The slaughter of these animals currently takes place in places such as converted buildings or rooms, under trees or on open bare grounds without any control from the local sanitary and hygienic authorities. Privately-owned and under no effective authority or licensing, restrictions, these premises and their products are neither inspected, nor subjected to trade and health regulations. Because they fail to comply with minimal obvious norms of slaughterhouse construction, equipment services and hygiene, their existence and operation should not be continued in their present form. The identification of a low-cost alternative to these facilities is the purpose of this manual.
2. Location
Currently small ruminant sale and slaughter sites are conveniently located on the outskirts of Yerevan city, at a reasonable distance from built-up areas. This reduces the risk of pollution from slaughter wastes and secures the premises from contact and likely contamination from residential units close by. The proximity to the city makes it easier for the most of the current roadside slaughterslabs to gain access to vital services such as power, water supplies and drainage. Others are located in more rural areas where these facilities are not available.
Roadside slaughter slabs should be located in areas that are open, treeless and with air currents to provide for natural lighting and ventilation as dark environments can cause lapses in hygiene while stagnant air can induce growth of spoilage organisms on meat and meat handling equipment. Trees also attract birds which are agents of contamination.
The location of slaughter premises near waterlogged areas must be avoided. Such sites can raise sanitation problems by supporting the breeding of mosquitoes and spoilage of waste materials. Where possible, facilities should be located at a higher elevation relative to the surroundings.
Locating near watercourses or inland bodies of water such as rivers, lakes and lagoons is also not advisable. This is to avoid the temptation of discharging wastes into the waters with consequent pollution and cross-contamination of the premises. Liquid waste can only be discharged into these waters after it is treated and rendered safe for aquatic life or for humans using the waters.
3. Layout
Given the purpose of this manual to make roadside slaughter as cost-efficient, smooth and easy as possible while respecting the need to maintain basic food safety standards, the layout of the proposed slaughterslab does not include physically identifiable operational zones such as killing, dressing, inspection and off-cleaning areas.
Nevertheless, access to the kill floor must be limited to keep out unauthorized individuals and to prevent animal and insect pests from entering the area. Outside the slaughtering premises, covered holding pens must be provided, close enough to the killing floor for resting animals prior to slaughter. If necessary, small kraals can be built as holding grounds for animals waiting longer for slaughter. Both must be provided with watering facilities. In addition, the kraals should have feeding troughs for cut fodder unless the animals should have ready access to grazing in the neighborhood.
The floorplan for the small slaughterslab is presented in Figure 1. As simple as it can be, the facility includes the following elements:
1. Blood bath supplied with drainage connected to city sewer system or septic tank;
2. Ceiling hoist system for dressing the animal;
3. Sink for washing hands and hand tools;
4. Hand dryer (automatic air dryer or disposable paper towels are preferred);
5. Storage cupboard for storing tools and materials;
6. Hot water boiler (can be located inside or outside);
More detailed illustrations of the slaughterslab are presented in Annex 1. Sample slaughter slab drawings of this manual. Annex I. Sample slaughterslab drawings
4. Materials and installation
The general principle regarding the choice of materials for constructing and equipping slaughter premises is that the materials must be durable and be able to resist deterioration or destruction from external influences such as the weather, air, steam, water and insects. This means that materials such as wood, thatch and corrugated iron are undesirable. In their place brick, stone, reinforced concrete, tile and slate should be used.
For the kill floor, the materials used must be impervious to water and blood or to staining by fat. Glazed tile or other hard smooth material should be used for the walls to facilitate cleaning and prevent absorption of moisture and fat. A similar principle should apply to the selection of equipment. Stainless steel, galvanized metal and aluminum are good choices for sink and metal fittings or furnishings while food grade plastics may suit containers and working surfaces.
The interior of the room should have ample lighting and ventilation: lighting to facilitate the work and ventilation to flush out stagnant air and enhance the presentation of the product.
On the kill floor, water is very important. The slaughter slab must have access to ample potable water from the public or municipal supply system. The water must be colorless, odorless and free from organic matter. It must also be well conditioned to eliminate hardness. Hot as well as cold water is necessary.
5. Water and drainage
All premises must have a dependable source of clean potable water preferably pipe-borne, to maintain hygienic and sanitary standards in the plant. The water must be colorless, odorless and free from organic matter and must also be well conditioned to eliminate, for instance, ‘hardness’. Hot water must be heated to 82°C, for hygienic washing of hands, products, equipment, and facilities.
Washing water must flow over the slaughter floor into a collecting drainage and empty eventually outside the building into the city sewage system or septic tank. The floor should be designed to slope toward the collecting drain, the latter in turn to slope toward exterior connecting pipes. The floor must be rough or grooved to prevent slipping.
6. Lighting and ventilation
Lighting is another important requirement. Connection with the main electricity supply should be possible. Otherwise transparent insets can also be made in the roofing to provide natural lighting or sky-lighting for day-time operation. Wide windows or bay openings, covered with gauze to exclude insects, also serve the same purpose, as well as provide ventilation.
7. Orientation of kill floor activities
Usually the carcass dressing and offal cleaning operations are kept separate. In large slaughterhouses, this is achieved by physical demarcation of the slaughter premises into distinct operational zones or by the disposition of the working gear as a whole.
In the slaughterslab described here, which operates on a single “all-purpose” floor, the separation of dressing and cleaning operations can be effected by orientation of the activities in such a way that they flow in one direction only. Care must be exercised however, in dressing operations as skinning and evisceration have contaminating influences. Blood collection and the initial handling of rejected meat must also be done carefully and away from the carcass.
8. Slaughtering tools
For the slaughter of small ruminants relatively few tools are required. Traditionally they include the following.
Sticking Knife: A knife with v-shaped end used in severing the blood vessels of the neck to bleed the animal;
Skinning Knife: This knife is used for the removal of the animal's skin. It can also be used to scrape off burned hair from carcasses being dressed with the skin-on;
Meat Saw: A replaceable blade handsaw which is used in sawing through bone;
Meat Chop: The meat chop is a heavy axe used for separating heavy structures, e.g. the head from the neck or the shanks from the leg;
Spreader: A metal device for suspending the animal body and spreading out the legs for dressing and inspection;
Grinding and Honing Stones: Grinding stones are coarse grained and used for the initial sharpening of knives into thin edges, then finished with the honer which is of fine-grain to provide extra thinness. Either oil or water may be used in sharpening knives to prevent the stone from heating the knives;
The above list constitutes the most important tools required in the slaughter of small ruminants and can vary from destination to destination. At the end of the slaughter operation, they must be washed with detergents or disinfectants before being stored.
9. Cooling and storage
Slaughter operations are not considered complete until the carcass or meat leaves the premises to the markets. In the roadside slaughterslabs meat is sold in the freshly slaughtered state to the final customer, who normally consumes it within a few hours. Therefore, slaughter premises of this type have no need for cold storage facilities and there aren’t provided for in the design.
10. Slaughter products and byproducts
Figure 2 presents a schematic breakdown of slaughter products. Apart from the carcass, other edible meat includes red offal (liver, kidney and heart), gray offal (stomach, intestine, lungs and spleen) and dark offal (head and feet).
Figure 2. Schematic Breakdown of Ruminant Slaughter Products
11. Principles of slaughter hygiene
There are three basic criteria upon which hygienic measures in slaughterhouse organization and operations rest. These are the need to:
• eliminate the risk of bacterial infection and food poisoning with meat as the vehicle of transmission;
• prevent spoilage or putrefaction and thereby enhance the keeping quality and safety of meat;
• secure meat of good eating quality, appearance and aesthetic value through proper handling.
Unless otherwise infected, the meat of freshly slaughtered animals is basically clean. The presence of microorganisms on post slaughter carcasses is thus blamed on contamination occurring immediately before, during and after slaughter. The major sources of contamination are the animal itself, tools and equipment used in slaughter, the workmen and the condition of the slaughterhouse environment.
Dirt, soil, body discharges and excreta from animals in holding pens or lairages are the primary sources of contamination of carcasses in the later stages of the operation. This happens irrespective of whether or not the animals are fit and have passed antemortem inspection. In some establishments, the animals are washed just before stunning and bleeding. This step has the added effect of cooling or calming down the animals which factor is of importance in securing good quality carcasses.
For similar reasons, it is advisable to avoid operations on the floor. Hoisting during sticking, skinning, evisceration, washing and inspection is recommended in all premises. This, in effect, necessitates the provision of adequate floor space with suitable assembly of equipment to handle the animal offal, byproducts, and carcasses. In this respect it is advisable to have only a few workmen on the floor specialized or experienced in the various steps to handle the operations separately with quick and rapid dispatch. Where this is not possible or where floor space does not allow, the principle of separating dressing operations from offal cleaning ones must be strongly adhered to (separation by time is advisable in this case).
The precautions that must be taken in slaughtering to minimize the contamination risk involve the following:
Sticking: The knife should be rinsed in hot water after each animal is killed. A contaminated knife can transmit bacteria into the animal tissues during the early stages of bleeding when the pumping action of the heart is strongest. If this should happen, deterioration in deep tissues can also result.
Skinning: Careless usage of knife during skinning or even fisting can similarly introduce spoilage organisms on the surface of the carcass. Therefore it is important to rinse the knife with hot water after each misusage. After sponging and washing the carcass, clean hot water should be used to rinse the entire carcass before evisceration.
Evisceration: Care should be exercised not to puncture the intestines. Workers should follow the procedure of tying the bung (rectal end of the intestine) and the cut end of the esophagus, then removing the paunch (intestine and stomach) first, followed by the pluck, (trachea, heart, lungs, etc.), both en masse, and disposing of them separately (more on disposal see 12. Waste disposal and utilization of byproducts). The pluck should be put in a separate container to be disposed later. The paunch should be dropped in a paunch container. Obviously the stomachs and intestines should not be opened while carcass dressing is in operation as such a move can easily cause contamination of the meat.
Washing: Carcasses should be washed with clean potable water under pressure. If water is a problem as happens in some rural areas, dry slaughter by trained men should be resorted to as it is safer for carcasses to be dry clean than to contaminate them with water from polluted sources.
Offal handling: The various classes of edible offal, red, gray and dark (see Figure 2 for definition), should be cleaned separately. The red offal can be washed in the slaughter room after inspection and given to the customer, but gray offal (stomach and intestines) must be moved out. Initially they should be emptied of their contents dry, and then flushed with water. The dark variety (head, feet) should be singed, scraped and washed outside the premises. Some dark and gray offal are utilized as byproducts by some communities, and should be disposed of as such rapidly.
Byproducts: Delicate items such as glands and organs, if required, must be collected and conveyed from the plant by special methods as well as blood to be used for food or pharmaceutical purposes. Blood coagulates soon after it leaves the animal. Handling of this item as well as glands thus poses a problem. Unless the plant is a large one and previous arrangements have been made for their removal, collection should be avoided, more so in small rural premises.
Discards and waste: are variable. Usually they include the contents of the gut, blood and trimmings that cannot be used for food and are therefore flushed into effluents. However, coagulated blood and other solids must be strained out before disposal. The subject is further dealt with later.
Personnel: Next to the animal, equipment and methods of operation, the personal hygiene of the workmen is the most singularly important factor in slaughter operations, the reason being that contamination of food and disease transmission thereby depends equally on the human element as well as on the tools and methods of operation. Individuals assigned to slaughter services must be of sound health and of good personal habits. People who are sick or with boils and sores must be barred from the premises. All must be routinely examined for their health condition. Furthermore persons who habitually exhibit unhygienic habits like spitting, nose-blowing and coughing must not be employed. It is important to allow only approved and scheduled workmen into the premises at the time of operation and these individuals must be identified by proper attire, e.g. a clean white T-shirt and trousers with long waterproof aprons over them. Boots must be worn with the trousers neatly tucked inside. Above all, the workers must be exposed to a formal code of hygiene.
Toilet facilities should be provided for employees outside of the slaughterhouse with running hot and cold water supply, and hand drying facilities.
12. Waste disposal and utilization of byproducts
Roadside slaughterslabs pose a problem as investment in waste treatment plants or septic systems is too high in comparison with the low work load. Far easier and safer is to bury all solid and semi-solid waste along with manure in pits to make compost. Blood should, however, be collected separately and dried into blood meal to be marketed separately. Below, we will illustrate some of the common methods for the utilization of the byproducts and waste disposal.
Hides and skin
Hides and skins have the highest yield and value of all products of livestock other than the carcass, and they account for substantial portions of revenue for the slaughterslabs. Hides and skins are processed into leather by tanneries; hence it is necessary to preserve them for storage and shipment after removal from the animal. One of the common methods of preservation in Armenia is salt-curing. In this method the preservative principle is removal of moisture from the product to enhance keeping quality.
Local slaughterslabs most often use dry salt-curing. This is the simplest method, called sometimes green salting, which is to rub the flesh surface with dry salt and stack the salted pieces in a pile in a cool place (basement, or under shade) under some weight for 30 days. At the end of the process the hides and skins are removed, shaken of the salt and folded for sale.
Blood meal
Blood is fairly rich in nutrients, especially protein, but being liquid it readily collects dirt once it leaves the animal’s body. It is of utmost importance that blood when collected should be handled in a hygienic manner and processed with minimum delay. Blood can be collected directly in metal or plastic drums if the animals are hoisted for bleeding, but if killed on the floor small enamel or plastic bowls can be placed immediately beneath the let-out to receive the blood and empty it into the drum.
...
Թարգմանությունը - հայերեն ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ ՄԱՆՐ ՈՐՈՃԱՑՈՂ ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԻ ՃԱՄՓԵԶՐԻՆ ԿԱՏԱՐՎՈՂ ՄՈՐԹԻ ՁԵՌՆԱՐԿ
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՓՄՁ ՇՈՒԿԱՆԵՐԻ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԾՐԱԳԻՐ
Ներածություն և երախտիքի խոսք
Սույն ձեռնարկը պատրաստվել է Հայաստանի Գյուղատնտեսության նախարարության խնդրանքով։ Ձեռնարկի նպատակն է սահմանել նվազագույն ընդունելի հիգիենիկ-սանիտարական պայմաններ Հայաստանի Հանրապետությունում մանր որոճացող կենդանիների ճամփեզրին կատարվող մորթի համար։
Ուստի նշել ենք մի քանի ընթացակարգ, որոնցով ղեկավարվում է այսօրվա մորթը, հատկապես այնպիսիք, որոնք առնչվում են կարեկից գործելակերպերին և սպառման համար առողջ և անվտանգ որակյալ մթերքի ստացմանը։
Արծարծել ենք այնպիսի կարևոր հարցեր, ինչպիսիք են անասունների և մորթածոների (մսեղիքների) մշակումը փոքր մորթարաններում, սպանդանոցների սանիտարա-հիգիենիկ պայմանները, թափոնների տնօրինումը և կողմնային մթերքների օգտագործումը, ինչպես նաև մորթի հաստատությունների շինարարության և սարքավորումներով ապահովման բնութագրերը։
Տրամադրել ենք հանձնարարականներ այն մասին, թե ինչպես ճամփեզրի սպանդանոցները հնարավորինս մոտեցնել միջազգայնորեն ընդունված գործառնական և պարենի անվտանգության չափորոշիչներին։ Այնուհանդերձ նվազագույն սանիտարական կանոնները և հիգիենիկ կանոնակարգումները պետք է սահմանվեն և կիրարկվեն Հայաստանի Գյուղատնտեսության նախարարության կողմից։
Սույն ձեռնարկը պատրաստելիս լայնորեն օգտվել ենք ՄԱԿ-ի ՊԳԿ (Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպություն) հանձնարարականներից, որ շարադրված են մասնավորապես «Զարգացող երկրներում մանր որոճացող կենդանիների մորթի ձեռնարկ» տեխնիկական փաստաթղթում (Հեղինակ՝ Սբ. Ջոն Ա. Քլոթի), ինչպես նաև սույն ձեռնարկի վերջում բերված մատենագրության ցանկում նշված այլ աղբյուրներից վերցված նյութերից։
1. Նախապատմություն
Սույն ձեռնարկի հիմնական թեման վերաբերում է մանր որոճացողներին (հիմնականում՝ գառներին և ոչխարներին), որոնց վաճառքը և մորթը տեղի է ունենում գյուղական վայրերում կամ Երևանի ծայրամասերում՝ դեպի ամառային զբոսախնջույքների վայրեր տանող ճանապարհների եզրերին։ Ոչխարները կա՛մ գնվում են կենդանի տեղափոխելու զբոսախնջույքի վայրը կամ մորթվում են տեղում։ Երկու դեպքում էլ միսն սպառվում է մորթից հետո առավելագույնը 5-6 ժամ հետո։
Այս անասունների մորթը ներկայումս տեղի է ունենում այնպիսի վայրերում, ինչպիսիք են վերափոխված շենքերը կամ սենյակները, ծառերի տակ կամ բաց մերկ գետնին՝ առանց տեղական սանիտարահիգիենիկ մարմինների կողմից որևէ վերահսկողության։ Մասնավոր սեփականություն հանդիսացող և առանց լիազորման, արտոնագրման կամ սահմանափակումների, այդ վայրերը և այնտեղ նախապատրաստվող մթերքները ո՛չ ստուգվում են, ո՛չ էլ ենթարկվում առևտրական կամ առողջապահական կանոնակարգումների։ Քանի որ դրանք չեն բավարարում սպանդանոցի կառուցման, սարքավորումների սպասարկման կամ հիգիենայի նվազագույն ակներև նորմերին, դրանց գոյությունը և շահագործումը չի կարող շարունակվել ներկա վիճակով։ Սույն ձեռնարկի նպատակը նման շինությունների ցածր ծախքեր պահանջող տարբերակի ընտրությունն է։
2. Վայրը
Ներկայումս մանր որոճացողների վաճառքի և մորթի վայրերը հարմար կերպով տեղակայված են Երևանի ծայրամասերում, կառուցապատման գոտիներից ողջամիտ հեռավորության վրա։ Սա նվազեցնում է աղտոտման ռիսկը մորթի թափոններից և տարածքն ապահովում մոտակա բնակելի շրջանների հետ շփումից և հավանական ախտահարումից։ Մերձությունը քաղաքին ներկայիս մորթարանների համար հեշտացնում է այնպիսի կարևոր ծառայությունների հասանելիությունը, ինչպիսիք են էլեկտրականությունը, ջրամատակարարումը և ջրահեռացումը։ Այլ մորթարաններ տեղադրված են գյուղական վայրերում, որտեղ նման հարմարությունները բացակայում են։
Ճամփեզրի մորթարանները պետք է գտնվեն այնպիսի վայրերում, որոնք բաց են, ծառերից զերծ, և որտեղ կան օդի հոսանքներ՝ ապահովելու բնական լուսավորությունև օդափոխություն, քանի որ մութ միջավայրերը կարող են տեղիք տալ հիգիենայի թերացումների, իսկ անշարժ օդը կարող է հարուցել նեխման միկրոօրգանիզմների աճ մսի և մսի մշակման սարքերի վրա։ Ծառերը հրապուրում են թռչուններին, որոնք ախտահարման հարուցիչներ են։
Հարկավոր է խուսափել մորթարանները ճահճակալած վայրերում տեղադրելուց։ Նման վայրերը կարող են առաջացնել սանիտարական բնույթի հիմնախնդիրներ՝ նպաստելով մոծակների բազմացմանը և թափոնների փչացմանը։ Հնարավորության դեպքում շինությունները պետք է տեղակայվեն շրջապատի համեմատ բարձրադիր վայրում։
Խորհուրդ չի տրվում նաև մորթարանների տեղադրությունը հոսող կամ կանգնած ջրի մոտ, օրինակ, գետերի, լճերի կամ ծովալճակների։ Նպատակը մնացորդները ջուրը թափելու գայթակղությունից խուսափելն է, այլապես դրան կհետևի տարածքի աղտոտում և □խաչաձև□ ախտահարում։ Հեղուկ թափոնները կարելի է թափել ջուրը միմիայն մշակելուց և ջրային կենդանիների և բույսերի կամ ջուրն օգտագործող մարդկանց համար անվտանգ դարձվելուց հետո։
3. Կառուցվածքը
Ելնելով սույն ձեռնարկի նպատակից՝ ճամփեզրին կատարվող մորթը դարձնել հնարավորինս եկամտաբեր, սահուն և դյուրին, միևնույն ժամանակ հարգելով պարենի անվտանգության հիմնական չափորոշիչները, առաջարկվող մորթարանի կառուցվածքը չի ընդգրկում ֆիզիկապես բնորոշելի գոտիներ, ինչպիսիք են սպանդը, մաշկելը, զննության և մաքրման տարածքները։
Այդուհանդերձ, մուտքը դեպի մորթարան պետք է սահմանափակվի՝ չարտոնված անհատներին ներս չթողնելու և կանխելու կենդանիների մակաբույծների կամ միջատների միջոցով տարածվող հիվանդությունների ներթափանցումը։ Մորթարանի տարածքից դուրս պետք է լինեն ծածկված փարախներ՝ մորթարանին բավականաչափ մոտ, որպեսզի անասունները հանգստանան նախքան մորթը։ Անհրաժեշտության դեպքում կարելի է կառուցել ցանկապատված փոքր անասնոցներ՝ որպես մորթին երկար սպասող անասուններին պահելու տեղ։ Երկուսն էլ պետք է ապահովված լինեն ջրով։ Ի լրումն, փարախները պետք է ունենան կերատաշտեր՝ կտրատված կերի համար, եթե անասունները չեն կարող հեշտությամբ արածել շրջակայքում։
Գծ. 1-ում ներկայացված է փոքր մորթարանի հատակագիծը։ Կառույցը հնարավորինս պարզ է և բաղկացած է հետևյալ տարրերից.
1. Արյան բաղնիս՝ դրենաժով, որը միացված է քաղաքի ջրահեռացման համակարգին կամ սեպտիկ բաքին
2. Բարձրացնող համակարգ կենդանուն մաշկելու համար
3. Լվացարան՝ ձեռքերը և ձեռքի գործիքները լվանալու համար
4. Ձեռքերի չորացուցիչ (նախընտրելի են ավտոմատ օդային չորացուցիչը կամ միանգամյա գործածության թղթե սրբիչները)
5. Պահարան՝ գործիքները և նյութերը պահելու համար
6. Ջրի եռուցիչ (կարելի է տեղադրել ներսում կամ դրսում)։
Մորթարանների ավելի մանրամասն նկարազարդումներ ներկայացված են սույն ձեռնարկի 1-ին հավելվածում՝ «Մորթարանների նմուշների նկարներ»։
4. Նյութեր և տեղադրում
Սպանդանոցների շինարարության և կահավորման նյութերի ընտրության ընդհանուր սկզբունքն այն է, որ նյութերը պետք է լինեն դիմացկուն և դիմադրեն վատթարացմանը կամ ավերմանը արտաքին ազդեցություններից, ինչպիսիք են եղանակը, օդը, գոլորշին, ջուրը և միջատները։ Սա նշանակում է, որ այնպիսի նյութեր, ինչպիսիք են փայտը, ծղոտը, եղեգը, և ծալքավոր երկաթը ցանկալի չեն։ Դրանց փոխարեն պետք է օգտագործվեն աղյուս, քար, ամրացված բետոն, կղմինդր և շիֆեր։
Հատակի համար օգտագործվող նյութերը պետք է լինեն ջրի և արյան անթափանց կամ ճարպով ներծծվելու դիմաց։պԱՏԵՀՋ համար պետք է օգտագործվի ջնարակված կղմինդր կամ այլ կարծր, ողորկ նյութեր՝ հեշտացնելու մաքրումը և կանխելու խոնավության և ճարպի կլանումը։ Համանման սկզբունք պետք է կիրառվի սարքավորումների ընտրության գործում։ Լվացարանների և մետաղե ներկառուցվածքների կամ կահավորանքի համար լավ ընտրություն են չժանգոտվող պողպատը, գալվանացված մետաղը և ալյումինը, իսկ սննդամթերքի համար նախատեսված պլաստմասսան հարմար է պահամանների և աշխատանքային մակերեսների համար։
Սենյակի ներսը պետք է ունենա բավարար լուսավորություն և օդափոխություն, լուսավորությունը՝ աշխատանքը հեշտացնելու, իսկ օդափոխությունը՝ անշարժ օդը դուրս մղելու և մթերքի ներկայանալի տեսքին նպաստելու համար։
Կարևոր է ջրի առկայությունը հատակին։ Մորթարանին պետք է հասանելի լինի բավականաչափ խմելու ջուր պետական կամ համայնքային ջրամատարակարումից։ Ջուրը պետք է լինի անգույն, անհոտ և օրգանական նյութերից զերծ։ Ջուրը պետք է նաև լավ մշակված լինի՝ կոշտությունը վերացնելու համար։ Անհրաժեշտ է թե՛ տաք, թե՛ սառը ջուր։
5. Ջուր և ջրահեռացում
Բոլոր տարածքները պետք է ունենան մաքուր խմելու ջրի հուսալի աղբյուր՝ նախընտրելիորեն խողովակաշարով մատակարարվող, հաստատության սանիտարահիգիենիկ չափորոշիչները պահպանելու համար։ Ջուրը պետք է լինի անգույն, անհոտ, օրգանական նյութերից զերծ ու նաև լավ մշակված, օրինակ, «կոշտությունը» վերացնելու համար։ Տաք ջուրը պետք է տաքացված լինի մինչև 82 աստիճան ըստ Ցելսիուսի՝ ձեռքերի, մթերքների, սարքերի և տարածքների հիգիենիկ լվացման համար։
Լվանալու ջուրը պետք է հոսի մորթարանի վրայով և հավաքվի ջրահեռացման դրենաժում և ի վերջո դատարկվի շենքից դուրս՝ քաղաքի կոյուղու համակարգ կամ սեպտիկ բաք։ Հատակը պետք է այնպես նախագծվի, որ թեքություն ունենա դեպի դրենաժը, իսկ վերջինս իր հերթին պետք է թեքություն ունենա դեպի արտաքին միացնող ջրահեռացնող խողովակները։ Հատակը պետք է լինի լինի անհարթ կամ ակոսներով՝ սայթաքելը կանխելու համար։
6. Լուսավորություն և օդափոխություն
Մեկ այլ կարևոր պահանջ է լուսավորությունը։ Պետք է հնարավոր լինի միացում էլեկտրականության մատակարարման հիմնական գծին, այլապես կարող են տանիքում պատրաստվել թափանցիկ ձեղնալուսամուտներ՝ ապահովելու բնական լուսավորություն կամ երկնքից լուսավորություն՝ ցերեկային շահագործման համար։ Լայն լուսամուտները կամ միջատների մուտքն արգելելու համար մառլյայով պատված բացվածքները ևս ծառայում են նույն նպատակին, ինչպես նաև ապահովում օդափոխություն։
7. Հատակին կատարվող աշխատանքների կողմնորոշումը
Սովորաբար մորթածոյի մաշկման և փորոտիքի մաքրման գործողություններն առանձնացվում են։ Խոշոր սպանդանոցներում սա ձեռք է բերվում մորթման տարածքի ֆիզիկական տարանջատումով հստակ աշխատանքային գոտիների, կամ աշխատանքի կազմակերպմամբ որպես մեկ ամբողջություն։
Այստեղ նկարագրված մորթարանում, որը գործում է մեկ □բազմանպատակ□ հատակի վրա,, մաշկման և մաքրման գործողությունները կարելի է իրականացնել աշխատանքների այնպիսի կողմնորոշմամբ, որ դրանք ընթանան միայն մեկ ուղղությամբ։ Սակայն պետք է ուշադրություն դարձվի մշակման աշխատանքներին, քանի որ մաշկումը և փորոտիքի հեռացումն ունեն ախտահարող ազդեցություններ։ Արյան հեռացումը և մերժված մսի նախնական տնօրինումը նույնպես պետք է կատարվեն ուշադրությամբ և մսեղիքից հեռու։
8. Մորթի գործիքներ
Մանր որոճացողների մորթի համար համեմատաբար սակավաթիվ գործիքներ են անհրաժեշտ։ Դրանք ավանդաբար հետևյալներն են.
Մորթադանակ: V-աձև ծայրով դանակ, որն օգտագործվում է պարանոցի երակները կտրելու և անասունին արյունաքամ անելու համար։
Մաշկելու դանակ: Այս դանակն օգտագործվում է կենդանու մաշկը հեռացնելու համար։ Կարող է նաև օգտագործվել այրված մազերը մսեղիքի վրայից քերելու համար, եթե վերջինս մշակվում է առանց մաշկելու։
Մսի սղոց: Փոխվող շեղբով ձեռքի սղոց, որն օգտագործվում է ոսկորները սղոցելու համար։
Մսի կացին: Մսի կացինը ծանր կացին է, որն օգտագործվում է ծանր մասերը, ասենք, գլուխը վզից կամ ոլոքները սրունքներից անջատելու համար։
Տարածիչ։ Մետաղե հարմարանք, որն օգտագործվում է կենդանու մարմինը կախելու և ոտքերը տարածելու համար՝ մաշկելու և զննելու նպատակով։
Սրաքար և հեսանաքար: Սրաքարերը կոպիտ հատիկներով են և օգտագործվում են դանակների սայրերի նախնական սրման և բարակեցման համար։ Դանակները վերջում հղկվում են հեսանաքարով, որը մանր հատիկներով է՝ լրացուցիչ բարակություն ապահովելու համար։ Դանակների սրման ընթացքում կարելի է օգտագործել յուղ կամ ջուր, որպեսզի քարերը չտաքացնեն դանակները։
Վերոնշյալ ցանկում ամենից կարևոր գործիքներն են, որոնք պահանջվում են մանր որոճացողների մորթի համար և կարող են տարբերվել վայրից վայր։ Մորթի գործողության վերջում դրանք պետք է լվանալ լվացող միջոցներով կամ ախտահանիչներով՝ նախքան պահելը։
9. Սառեցումը և պահպանումը
Մորթի գործողությունները չեն համարվում ավարտված, մինչև մորթածոն կամ միսը սպանդանոցից չտարվի շուկա։ Ճամփեզրի մորթարաններում միսը վաճառվում է թարմ մորթված վիճակում վերջնական հաճախորդին, որը սովորաբար սպառում է դա մի քանի ժամվա ընթացքում։ Ուստիև նման կարգի սպանդանոցները սառը պահպանման հարմարությունների անհրաժեշտություն չունեն, և այդպիսիք նախագծում նախատեսված չեն։
10. Մորթի մթերքներ և կողմնային մթերքներ
2-րդ գծապատկերը ներկայացնում է մորթի մթերքների սխեմատիկ բաժանումը։ Բացի մսեղիքից, մնացած ուտելի միսը ներառում է կարմիր փորոտիքը (լյարդ, երիկամներ և սիրտ), գորշ փորոտիք (ստամոքս, աղիքներ, թոքեր և փայծաղ) և մուգ փորոտիք (գլուխ և ոտքեր)։
Գծ. 2. Մորթի մթերքների սխեմատիկ բաժանումը
11. Մորթի հիգիենայի սկզբունքները
Գոյություն ունի երեք հիմնական չափանիշ, որոնց վրա հիմնվում են սպանդանոցների կազմակերպման և շահագործման հիգիենիկ միջոցառումները։ Դրանք ներառում են հետևյալ անհրաժեշտությունները.
• վերացնել մանրէներով վարակների և սննդային թունավորումների ռիսկը մսի միջոցով փոխանցման ճանապարհով
• կանխել փչացումը կամ նեխումը, դրանով իսկ բարձրացնելով մսի պահպանման որակը և անվտանգությունը
• պատշաճ մշակման միջոցով ապահովել ուտելու համար լավորակ, լավ տեսքով և գեղագիտական արժեքով միս։
Եթե այլապես վարակված չէ, նոր մորթված կենդանիների միսը հիմնականում մաքուր է։ Մորթված մսեղիքների վրա միկրոօրգանիզմների առկայությունն այսպիսով բացատրվում է անմիջապես մորթից առաջ, մորթի ընթացքում և մորթից հետո տեղի ունեցած ախտահարմամբ։ Ախտահարման հիմնական աղբյուրներն են՝ ինքը կենդանին, մորթի ժամանակ օգտագործված գործիքները և սարքերը, աշխատողները և սպանդանոցի միջավայրի պայմանները։
Հողը, կեղտը, փարախներում կամ անասնոցներում պահվող կենդանիների մարմնական արտազատուկները և արտաթորանքը մսեղիքների ախտահարման գլխավոր աղբյուրներն են գործողության վերջին փուլերում։ Սա տեղի է ունենում անկախ այն բանից՝ կենդանիներն առո՞ղջ են և անցե՞լ են նախնական զննություն։ Որոշ հաստատություններում անասուններին լվանում են՝ շշմեցնելուց և արյունաքամ անելուց անմիջապես առաջ։ Այս քայլն ունի նաև կենդանիներին զովացնելու կամ հանդարտեցնելու ազդեցություն, գործոն, որը կարևոր է լավորակ մսեղիքների ապահովման համար։
Համանման պատճառներով, խորհուրդ է տրվում խուսափել հատակին գործողություներ կատարելուց։ Կենդանու մարմնի ամբարձումը խոցելու, մաշկելու, փորոտիքը հեռացնելու, լվանալու և զննության ընթացքում խորհուրդ է տրվում բոլոր հաստատություններում։ Սրա անհրաժեշտ է դարձնում համարժեք հատակի տարածքի ապահովումը համապատասխան սարքերով՝ մշակելու կենդանիների փորոտիքը, կողմնային մթերքները և մսեղիքները։ Այս առումով խորհուրդ է տրվում ունենալ միայն մի քանի աշխատող, ովքեր մասնագիտացված կամ փորձված լինեն զանազան գործողություններն առանձին□առանձին և արագորեն կատարելու։ Եթե սա հնարավոր չէ, կամ եթե հատակի տաածքը չի ներում, ապա խստորեն պետք է պահպանել մշակման գործողությունները փորոտիքի հեռացման գործողություններից առանձնացնելու սկզբունքը (այս դեպքում հանձնարարելի է առանձնացումը ժամանակով)։
Ախտահարման ռիսկի նվազեցմանն ուղղված նախազգուշական միջոցառումները ներառում են հետևյալը.
Մորթելը։ Յուրաքանչյուր կենդանու մորթելուց հետո դանակը պետք է ողողվի տաք ջրով։ Ախտահարված դանակը կարող է մանրէներ փոխանցել կենդանու հյուսվածքի մեջ արյունահոսման վաղ շրջանում, երբ սրտի՝ արյուն մղելու գործողությունն ամենաուժեղն է։ Եթե սա տեղի ունենա, հնարավոր է նաև խորը հյուսվածքների վարակում։
Մաշկելը։ Մաշկելու կամ նույնիսկ հարվածելու ժամանակ դանակի անփույթ գործածումը կարող է նույն կերպ նեխման օրգանիզմներ ներմուծել մսեղիքի մակերես։ Ուստի կարևոր է ողողել դանակը տաք ջրով յուրաքանչյուր սխալ շարժումից հետո։ Մսեղիքը սպունգով մաքրելուց և լվանալուց հետո պետք է օգտագործվի մաքուր տաք ջուր ողջ մսեղիքը ողողելու լվանալու համար՝ նախքան փորոտիքը հեռացնելը։
Փորոտիքը հեռացնելը։ Անհրաժեշտ է զգույշ լինել՝ աղիները չծակել։ Աշխատողները նախ պետք է հետևեն ուղիղ աղիքի ծայրը և կերակրափողի կտրված ծայրը կապելու, ապա որովայնը (աղիքները և ստամոքսը), սիրտութոքը (շնչափողը, սիրտը, թոքերը և այլն) հեռացնելու ընթացակարգին, երկուսն էլ միասին, ապա դրանք տնօրինեն առանձին□առանձին (մանրամասների համար տես 12-րդ բաժինը՝ □Թափոնների տնօրինումը և կողմնային մթերքների օգտագործումը□)։ Սիրտութոքը հարկավոր է դնել առանձին տարայի մեջ՝ ավելի ուշ տնօրինելու համար։ Որովայնը պետք է գցել որովայնի տարայի մեջ։ Ակնհայտ է, որ ստամոքսները և աղիները չպետք է բացել, քանի դեռ մսեղիքի մշակումն ընթացքի մեջ է, քանզի նման քայլը կարող է հեշտությամբ առաջացնել մսի ախտահարում։
Լվանալը։ Մսեղիքները պետք է լվանալ ճնշման տակ գտնվող մաքուր խմելու ջրով։ Եթե ջուրը խնդրահարույց է, ինչը պատահում է որոշ գյուղական վայրերում, պետք է կատարել չոր մորթ վարժ մարդկանց կողմից, քանի որ ավելի անվտանգ է, որ մսեղիքները լինեն չոր և մաքուր, քան ախտահարել դրանք աղտոտված աղբյուրներից վերցված ջրով։
Փորոտիքի տնօրինումը: Ուտելի փորոտիքի տարբեր կարգերը՝ կարմիր, գորշ և մուգ (բնորոշման համար տես 2-րդ գծապատկերը), պետք է մաքրվեն առանձին□առանձին։ Կարմիր փորոտիքը կարելի է լվանալ մորթասենյակում՝ զննումից հետո, ապա տալ հաճախորդին, սակայն գորշ փորոտիքը (ստամոքս և աղիներ) պետք է դուրս տարվեն։ Սկզբում պետք է դրանց պարունակությունը լրիվ դատարկել, ապա ողողել ջրով։ Մուգ տեսակը (գլուխը, ոտքերը) պետք է խանձել, քերել և լվանալ հաստատության տարածքից դուրս։ Մուգ և գորշ փորոտիքի մի մասը որոշ համայնքների կողմից օգտագործվում է որպես կողմնային մթերք և որպես այդպիսին պետք է տնօրինվի շուտափույթ կերպով։
Կողմնային մթերքներ։ Այնպիսի նուրբ մասեր, ինչպիսիք են գեղձերը և օրգանները, հարկ եղած դեպքում պետք է հավաքվեն և սպանդանոցից հեռացվեն հատուկ մեթոդներով, ինչպես նաև արյորը պետք է օգտագործվի սննդի համար կամ դեղագործական նպատակներով։ Արյունը մակարդվում է կենդանու մարմնից դուրս գալուց հետո շատ չանցած։ Արյան, ինչպես նաև գեղձերի տնօրինումն այսպիսով խնդիր է հարուցում։ Եթե սպանդանոցը խոշոր չէ, և դրանց հեռացման համար նախապես միջոցներ չեն ձեռնարկվել, ապա դրանք հավաքելուց պետք է խուսափել, հատկապես գյուղական փոքր հաստատություններում։
Մնացուկներ և թափոնները տարբեր են։ Սովորաբար նրանք ներառում են աղիների պարունակությունը, արյունը և խուզվածքները, որոնք չեն կարող օգտագործվել որպես սնունդ, ուստիև թափվում են կոյուղի։ Սակայն մակարդված արյունը և և այլ պինդ նյութերը պետք է տնօրինելուց առաջ քամել։ Այս թեմային անդրադարձ կարվի քիչ ուշ։
Անձնակազմ։ Կենդանուց, սարքերից և գործողության մեթոդներից հետո աշխատողների անձնական հիգիենան ամենից կարևոր գործոնն է մորթի գործողություններում. պատճառն այն է, որ սննդամթերքի ախտահարումը և դրա միջոցով հիվանդություների փոխանցումը նույնքան պայմանավորված է մարդկային տարրով, որքան՝ գործիքներով և գործողության մեթոդներով։ Սպանդի գործին նշանակված անհատները պետք է լինեն առողջ և ունենան անձնական դրական լավ սովորույթներ։ Հիվանդ կամ թարախապալարներ և վերքեր ունեցող անհատներին պետք է արգելել մուտք գործել հաստատություն։ Բոլորի առողջական վիճակը պետք է որոշակի ռեժիմով ստուգվի։ Այնուհետև այն անձանց, ովքեր մշտապես ցուցադրում են հակահիգիենիկ սովորույթներ, օրինակ, թքել, քիթ մաքրել և հազալ, չպետք է վերցնել աշխատանքի։Կարևոր է թույլ տալ, որ գործելու ժամանակ հաստատություն մուտք գործեն միայն հաստատված և գրաֆիկով աշխատողները. այդ անհատները պետք է ճանաչվեն պատշաճ հագուստով, օրինակ, մաքուր, սպիտակ կիսաթև շապիկով և տաբատով՝ վրայից երկար, անջրանցիկ գոգոնոց։ Տաբատի փողքերը պետք է խնամքով դրվեն երկարաճիտ կոշիկների մեջ։ Ամենից առաջ, աշխատողներին պետք է ծանոթացնել հիգիենայի պաշտոնական կոդեքսին։
Աշխատողների համար զուգարաններ պետք է ապահովվեն սպանդանոցներից դուրս՝ հոսող տաք և սառը ջրով և ձեռքերը չորացնելու հարմարություններով։
12. Թափոնների տնօրինումը և կողմնային մթերքների օգտագործումը
Ճամփեզրի մորթարանները խնդիր են հարուցում, քանի որ ներդրումները թափոնների վերամշակման կայաններում կամ սեպտիկ համակարգերում չափազանց բարձր է՝ աշխատանքի փոքր ծանրաբեռնվածության համեմատ։ Շատ ավելի դյուրին և անվտանգ է հորերում թաղել ողջ պինդ և կիսահեղուկ թափոնները գոմաղբի հետ միասին՝ պարարտախառնուրդ (կոմպոստ) պատրաստելու համար։ Սակայն արյունը պետք է հավաքվի առանձին և չորացվի՝ արյան ալյուր պատրաստելու համար՝ առանձին շուկայահանելու նպատակով։ Ստորև կլուսաբանվեն կողմնային մթերքների օգտագործման և թափոնների տնօրինման մի քանի տարածված մեթոդներ։
Մորթի և մաշկ
Մորթիները և մաշկերը ունեն բոլոր կենդանական մթերքներից ամենամեծ ելքը և արժեքը, բացի մսեղիքից, կազմում են մորթարանների եկամուտների էական մասը։ Կաշեգործարաններում մորթիների և մաշկերի մշակումից ստացվում է կաշի, ուստի կենդանիների մարմնից հեռացնելուց հետո անհրաժեշտ է դրանք պահպանել պահեստավորման և առաքման համար։ Հայաստանում պահպանման ամենատարածված մեթոդներից մեկը աղով մշակումն է։ Այդ մեթոդով պահպանման սկզբունքը խոնավության հեռացումն է մթերքից՝ որակով պահպանելու նկատառումով։
Տեղական սպանդանոցները պետք է հաճախ օգտագործեն աղով չոր մշակումը։ Սա պարզագույն մեթոդն է, որը երբեմն անվանում են կանաչ աղապատում. դա մսի մակերեսը չոր աղով շփելն է և աղապատված մորթիներն իրար վրա դարսելը զով տեղում (նկուղում կամ ստվերում)՝ ծանրության տեկ, 30 օր։ Գործընթացի վերջում մորթիներն ու մաշկերը հանվում են, աղը թափ է տրվում, և դրանք ծալվում են վաճառքի համար։
Արյան ալյուր
Արյունը բավական հարուստ է սննդարար նյութերով, հատկապես սպիտակուցով, սակայն, լինելով հեղուկ, կենդանու մարմնից դուրս գալուց հետո հեշտությամբ կեղտ է հավաքում։ Չափազանց կարևոր է, որ արյունը հավաքվի հիգիենիկ կերպով և մշակվի նվազագույն ժամկետում։ Արյունը կարելի է հավաքել անմիջապես մետաղե կամ պլաստմասսայե «թմբուկներում», եթե կենդանիները բարձրացվում-կախվում են արյունաքամ արվելու համար, իսկ հատակին մորթելու դեպքում՝ փոքր էմալապատ կամ պլաստմասսայե անոթներ կարելի է իսկույն դնել ելքի տակ՝ արյունը ստանալու և ապա դատարկել թմբուկի մեջ։
...
անգլերենից հայերեն: World Population Day General field: Այլ
Բնագիրը - անգլերեն World Population Day - 11 July 2009
“Responding to the Economic Crisis: Investing in Women is a Smart Choice”.
No one knows yet what the full scale of this global economic crisis will look like. We do know that women and children in developing countries will bear the brunt of the impact. What started as a financial crisis in rich countries is now deepening into a global economic crisis that is hitting developing countries hard.
For WPD, rally a response focused on the most effective economic agents of change: women. Call on decision makers to protect women’s ability to earn income, keep their daughters in school, and obtain reproductive health information and services, including family planning. These are the factors that make or break a family’s future. Without immediate rights-based action, today’s economic crisis could trigger a spiral down into worse poverty that lasts for generations.
“The global financial crisis is forcing all of us to save and cut costs where we can. But our work for the women of the world must continue undiminished. When you empower a woman, you empower a family. When you empower a woman, you change the world.”
Ban Ki-moon
United Nations Secretary-General
“Now more than ever, in these times of global economic crisis, I call on decision-makers to increase resources for reproductive health, including family planning, so we can make greater progress for women and families. There is no smarter investment, with such high economic and social returns, than investing in the health and rights of adolescent girls and women.”
Thoraya Ahmed Obaid,
UNFPA Executive Director
1. Women and the economic crisis
Concept
Women and girls suffer disproportionately during times of economic crisis. We need to protect their rights by increasing social investments, especially in reproductive health.
Background
What is the impact of the economic crisis on women and families?
• Women will die, children will die, girls will drop out of school, and more women and girls will be targets of violence. These are likely impacts of the economic crisis, according to a recent World Bank report. Households headed by women will suffer the greatest impact.
• The crisis is plunging more families into extreme poverty and increasing mortality as a result. A 3 per cent drop in gross domestic product (GDP) for developing countries leads to between 47 and 120 more infant deaths per 1,000 live births. The risk to girls is five times higher than for boys.
• The crisis is expected to hit women’s jobs harder than men’s. Even in normal times, women in all parts of the world are more likely than men to be unemployed, poor and lacking adequate pension or retirement funds. Women’s jobs are also more vulnerable to budget cuts, drops in demand for manufactured goods, and gender norms that mean women are more likely to be fired than men.
• According to the International Labour Organization, the global economic crisis is deepening and experts expect a prolonged labour market recession. At the global level, after four years of consecutive declines, the number of unemployed increased in 2008 by 14 million. As the crisis continues to spread and job losses mount, worldwide unemployment could increase by at least 38 million by the end of this year.
• Death and illness related to pregnancy and childbirth will increase if countries spend less on public health information and services, especially in places where maternal death rates are already high. Every year 536,000 women die from pregnancy-related causes. More than 10 million women a year suffer severe or long-lasting illnesses or disabilities caused by complications of pregnancy or childbirth.
2. Protect progress towards Millennium Development Goals
Concept
Our collective efforts to achieve the Millennium Development Goals must remain a global priority, none higher than MDG5 (maternal health) and its target of universal access to reproductive health.
Background
How does investing in reproductive health protect progress toward the MDGs? UNFPA advocates for protecting the poor and the marginalized by increasing social investments, especially in reproductive health and rights, to achieve the MDGs and in particular Goals 4 and 5.
• Globally, the total package for reproductive health, including family planning and maternal health components, is estimated to be $23.5 billion in 2009, reaching levels around $33 billion in 2014 and 2015. These seem like large amounts, but they are minor investments compared to financial bailouts that have been distributed in the last few months. Such investment would promote health, boost productivity and economic growth.
• Progress in women’s empowerment and in meeting the MDGs will be reversed if the crisis is left unchecked. Measures to advance gender equality and equity and the empowerment of women are as much a matter of human rights as of development. They not only have positive impacts on people’s well-being, but also are an expression of the rights of the individual.
• MDG 5 calls for improving maternal health with a 75 per cent reduction in maternal deaths and universal access to reproductive health between 1990 and 2015. Accomplishment of the goal requires that all pregnant women have access to skilled care at the time of birth, all women have access to contraception to avoid unintended pregnancies, and all those with complications have timely access to quality emergency obstetric care.
• Every year, the world loses $15 billion in productivity because women die in childbirth. It would cost only $6 billion, to provide the health services needed to save women's lives. Most maternal deaths could be prevented through universal access to reproductive health. Health systems need to be strengthened to provide family planning, skilled attendance at birth and emergency obstetric care. This would not only save lives, but also improve world productivity.
• Women continue to die of pregnancy-related causes at a rate of about one a minute, show figures released in October 2007 jointly by UNFPA, WHO, UNICEF and the World Bank. There has been only limited progress in making motherhood safer, especially in the poorest nations. Countries with the highest initial levels of maternal deaths have made virtually no progress in reducing them over the past 15 years.
3. Women are economic agents
Concept
Economic benefits to nations are linked to health, education and workforce opportunities for women.
Smart economics values gender equality
Women are economic agents who plow their earnings into raising healthier and better-educated children. Smart economics values gender equality, because helping women earn income keeps girls in school and food on the family table. Action now to protect women in developing countries could set the stage not only for economic recovery, but also for economic growth—a robust investment in troubled times.
Background
• Put money in women’s hands. In developing countries, this pays off by easing hardship immediately and by preventing a bad situation from becoming worse. Studies conducted in both developed and developing countries consistently show that women allocate more resources to their children’s health, nutrition and education than men.
• Policies and spending in response to the crisis must help women, not hurt them. Ensure that job creation and other measures are gender-equitable.
• Invest in health and social services and you invest in women. This protects entire families today; it also contributes to the long run health of the economy by raising productivity for tomorrow. Investing in women promotes gender equality, which allows women to realize their full potential and enter the labour market.
• Girls’ education yields some of the highest returns of all development investments, the World Bank reports, realized in higher wages and better jobs, fewer and healthier children, safer childbirth, better nutrition, safer sanitation practices, more immunization and better health for their children.
• Policies and spending in response to past economic crises have hurt women more than men. Past stimulus packages have focused on physical infrastructure projects, which overwhelmingly favour men.
• Women represent 70 per cent of the world’s poor. Directing funds to women and girls helps mitigate potential collapses in human development, especially in health.
4. Family planning is smart investment
Concept
No investment in development costs so little and brings benefits that are so far-reaching.
Background
In times of crisis, including economic crisis, family planning information and services are more important than ever in empowering individuals to space births and stay healthy for their families—yet funding for family planning is far below requirements.
• What is the effect of the crisis on access to family planning? Based on global trends, UNFPA projects that for each $10 million shortfall in funding for family planning, including indirect health system costs, an additional 1.8 million unsafe abortions and 19,000 more maternal deaths will occur. Shortfalls are costly.
• Researchers estimate that universal access to family planning could save the lives of about 175,000 women each year. Increasing birth intervals to three years could also prevent the deaths of 1.8 million children under 5.
• Family planning fights poverty. The economic crisis threatens to reverse gains made in reducing poverty. Access to family planning helps to reduce poverty because families with fewer children are able to devote resources towards education and health and mothers have more time for paid labour. Also, as women become more educated, they participate more in the labour market.
• Lower spending on public health information and services puts expectant mothers at risk, especially in countries where maternal deaths and illnesses are already high. Parents may also choose to have additional births to cope with the reduced survival of children, disproportionately exposing mothers to pregnancy-related health risks.”
• Worldwide, about 200 million women would like to delay or prevent pregnancy, but are not using safe and effective contraception.
MILLENNIUM DEVELOPMENT GOALS
The Millennium Development Goals (MDGs) are eight goals to be achieved by 2015 that respond to the world's main development challenges. The MDGs are drawn from the actions and targets contained in the Millennium Declaration adopted by 189 Member States during the UN Millennium Summit in September 2000.
The eight MDGs break down into quantifiable targets that are measured by indicators.
Goal 1: Eradicate extreme poverty and hunger
Goal 2: Achieve universal primary education
Goal 3: Promote gender equality and empower women
Goal 4: Reduce child mortality
Goal 5: Improve maternal health
Goal 6: Combat HIV/AIDS, malaria and other diseases
Goal 7: Ensure environmental sustainability
Goal 8: Develop a Global Partnership for Development
At the 2005 World Summit, the largest-ever gathering of world leaders reaffirmed the need to keep gender equality, HIV and AIDS and reproductive health at the top of the development agenda. Subsequently, additional targets including universal access to reproductive health by 2015 and related indicators were added to the Millennium Development Goals.
UNFPA RESPONSE
UNFPA is carefully monitoring the effect of the crisis on access to social services for the poorest, and specifically in regards to reproductive health. UNFPA calls for protecting the poor and the marginalized by increasing social investments, especially in reproductive health and rights. An adequate response must adopt a special focus on groups that became even more vulnerable as a result of the crisis. Any mitigation strategy should, at the outset, focus on safeguarding the gains made in the last decades, maintain momentum and prevent any losses.
UNFPA works in countries that are especially vulnerable to the global economic downturn and will adjust its response to each country’s vulnerability risk level based on a country-by-country analysis. This response includes flexibility in re-directing resources from one country to another. Countries with high maternal and newborn deaths will remain a priority. Countries in conflict or fragile environments will benefit from a tailored approach.
Key strategies for UNFPA:
Advocating for increased investments in health: Engage donors and programme countries to honour earlier commitments. Provide evidence of the benefits of investing in sexual and reproductive health, including in maternal health. Share best practices with Ministries of Health and show examples of effective use of resources with demonstrable results in health facility delivery and contraceptive prevalence rates.
Identifying priorities within the basic reproductive health package: Support prioritization of public funding towards interventions with long-lasting impact. Priorities include interventions that yield high returns in terms of public health cost savings, as well as long-term effects on economic growth:
– voluntary family planning in the context of reproductive health and rights;
– safe delivery including basic and comprehensive emergency obstetric care;
– condoms;
– information and services for adolescents and young people about life skills and safe behaviour;
– reproductive health commodity security in countries likely to be affected by short supply;
– continue to link HIV and AIDS with sexual and reproductive health services, with partners.
Because of the long-term benefits of lifting young people out of poverty and exclusion, UNFPA is developing special programmes for vulnerable and excluded youth, including first-time pregnant young women.
Using technology and data to target the poor, monitor impact and support technical assistance for universal health coverage;
Promoting rights-based approaches and community delivery;
Harmonizing approaches and cutting transaction costs through United Nations reform, partnerships and national capacity development.
Թարգմանությունը - հայերեն Բնակչության համաշխարհային օր - 11-ը հուլիսի, 2009
«Հակազդելով տնտեսական ճգնաժամին։ Կանանց համար ներդրումներ կատարելը հեռատես ընտրություն է»։
Տակավին ոչ ոքի հայտնի չէ, թե ինչպիսին կլինի ներկա համընդհանուր տնտեսական ճգնաժամի լրիվ ընդգրկումը։ Մեզ հայտնի է, որ զարգացող երկրներում հիմնական ծանրությունն վրա կկրեն կանայք և երեխաները։ Երևույթը, որը հարուստ երկրներում սկսվեց որպես ֆինանսական ճգնաժամ, ներկայումս խորանալով վերաճում է համընդհանուր տնտեսական ճգնաժամի, որն ուժգին հարված է հասցնում զարգացող երկրներին։
Բնակչության համաշխարհային օրվա (ԲՀՕ) համար, միացյալ ուժերով պատրաստենք հակազդում, որն ուղղված կլինի փոփոխություն առաջ բերող առավել արդյունավետ տնտեսական ազդակներին՝ կանանց։ Կոչ անենք որոշում կայացնողներին՝ պաշտպանելու եկամուտ վաստակելու, իրենց աղջիկներին ուսումից չկտրելու, ինչպես նաև վերարտադրողական առողջության, այդ թվում՝ ընտանիքի պլանավորման, վերաբերյալ տեղեկատվություն և ծառայություններ ստանալու կանանց հնարավորությունները։ Սրանք են այն գործոնները, որոնք կերտում կամ կործանում են ընտանիքի ապագան։ Առանց անհապաղ, իրավունքների վրա հիմնված գործողությունների, այսօրվա տնտեսական ճգնաժամը կարող է մարդկանց աստիճանաբար նետել վատթարագույն աղքատության ճիրանների մեջ, որը կշարունակվի հետագա սերունդների համար։
«Համընդհանուր ֆինանսական ճգնաժամը բոլորիս հարկադրում է հնարավորինս խնայել և կրճատել ծախսերը։ Սակայն աշխարհի կանանց ուղղված մեր աշխատանքը պետք է շարունակվի նույն ծավալներով։ Զորացնելով կնոջը, զորացնում ենք ընտանիքը։ Զորացնելով կնոջը, փոխում ենք աշխարհը»։
Բան Կի-մուն
ՄԱԿ-ի Գլխավոր Քարտուղար
«Այժմ, առավել քան երբևէ, համընդհանուր ֆինանսական ճգնաժամի պայմաններում, ես կոչ եմ անում որոշում կայացնողներին՝ մեծացնել վերարտադրողական առողջությանը, այդ թվում՝ ընտանիքի պլանավորմանը, հատկացվող միջոցները, որպեսզի կարողանանք առավել մեծ առաջընթաց ապահովել կանանց և ընտանիքների համար։ Չկա ավելի հեռատես ներդրում՝ տնտեսական և սոցիալական այնպիսի բարձր վերադարձելիությամբ, քան դեռահաս աղջիկների և կանանց առողջության և իրավունքների ոլորտում կատարվող ներդրումը»։
Թորայա Ահմեդ Օբաիդ,
ՄԱԲՀ-ի Գործադիր Տնօրեն
1. Կանայք և տնտեսական ճգնաժամը
Հայեցակարգ
Կանայք և աղջիկներն անհամամասնորեն տուժում են տնտեսական ճգնաժամի պայմաններում։ Մենք պետք է պաշտպանենք նրանց իրավունքները՝ մեծացնելով սոցիալական ներդրումները, հատկապես՝ վերարտադրողական առողջության ոլորտում։
Հենք
Ինչպիսի՞ն է տնտեսական ճգնաժամի ազդեցությունը կանանց և ընտանիքների վրա։
• Կանայք կմահանան, երեխաները կմահանան, աղջիկները կթողնեն դպրոցը, և ավելի մեծ թվով կանայք ու աղջիկներ կդառնան բռնության թիրախ։ Համաշխարհային Բանկի՝ վերջերս պատրաստած մի զեկույցի համաձայն սրանք են տնտեսական ճգնաժամի հավանական հետևանքները։ Այն ընտանիքները, որոնց գլուխը կին է, կընկնեն առավել ծանր հարվածի տակ։
• Ճգնաժամը գնալով ավելի մեծ թվով ընթանիքների է ընկղմում ծայրահեղ աղքատության մեջ, ինչի հետևանքով աճում է մահացությունը։ Զարգացող երկրներում ՀՆԱ-ի երեք տոկոս անկումը հանգեցնում է 47-120-ով ավելի մինչև մեկ տարեկան երեխաների մահվան՝ 1 000 կենդանի ծնունդներից։ Վտանգը աղջիկների համար հինգ անգամ ավելի մեծ է, քան՝ տղաների։
• Ակնկալվում է, որ ճգնաժամն առավել ուժգին կհարվածի կանանց աշխատատեղերին, քան՝ տղամարդկանց։ Նույնիսկ սովորական ժամանակներում, աշխարհի բոլոր մասերում կանանց գործազրկության, աղքատության, համարժեք թոշակի համար միջոցների բացակայության հավանականությունն ավելի մեծ է, քան՝ տղամարդկանց։ Բացի դրանից, կանանց աշխատատեղերն առավել խոցելի են բյուջետային կրճատումների, արդյունաբերական ապրանքների պահանջարկի նվազման, ինչպես նաև գենդերային նորմերի նկատմամբ, ինչը նշանակում է, որ կանանց աշխատանքից ազատելու հավանականությունն ավելի մեծ է, քան՝ տղամարդկանց։
• Ըստ Աշխատանքի միջազգային կազմակերպության, համընդհանուր տնտեսական ճգնաժամը խորանում է, և մասնագետներն ակնկալում են աշխատաշուկայի երկարատև անկում։ Գլոբալ մակարդակում միմյանց հաջորդող չորս տարվա վայրէջքից հետո, 2008 թ. գործազուրկների թիվն աճեց 14 մլն-ով։ Ճգնաժամի տարածման շարունակվելուն և աշխատատեղերի կորստի աճին զուգընթաց, համընդհանուր գործազրկությունը կարող է մինչև ընթացիկ տարվա վերջ աճել առնվազն 38 մլն մարդով։
1. Հղիությամբ և ծննդաբերությամբ պայմանավորված մահերի թիվը կաճի, եթե երկրները պակաս ծախսեն հանրային առողջապահության տեղեկատվության և ծառայությունների վրա, հատկապես այն վայրերում, որտեղ մայրերի մահացության մակարդակն արդեն իսկ բարձր է։ Ամեն տարի հղիությանն առնչվող պատճառներից մահանում է 536 հազար կին։ Ավելի քան տասը միլիոն կին տառապում է հղիության կամ ծննդաբերության բարդությունների հետևանքով առաջացած ծանր կամ տևական հիվանդություններից կամ հաշմանդամությունից։
2. Պաշտպանել Հազարամյակի Զարգացման Նպատակների առաջընթացը
Հայեցակարգ
Հազարամյակի Զարգացման Նպատակներին հասնելու մեր հավաքական ջանքերը պետք է շարունակեն մնալ որպես համընդհանուր գերակայություն՝ ոչ ավելի առաջնահերթ, քան ՀԶՆ-5-ը (մայրերի առողջություն) և վերջինիս վերարտադրողական առողջության ծառայությունների համընդհանուր հասանելիության թիրախը։
Հենք
Ինչպե՞ս են վերարտադրողական առողջության ոլորտում կատարված ներդրումները պաշտպանում դեպի ՀԶՆ կատարվող առաջընթացը։ ՄԱԲՀ-ը աղքատների և «լուսանցքում հայտնվածների» պաշտպանությանն ուղղված քարոզչություն է ծավալում՝ մեծացնելով սոցիալական ներդրումները, հատկապես վերարտադրողական առողջության և իրավունքների ոլորտում, ՀԶՆ-երին և մասնավորապես 4-րդ և 5-րդ նպատակներին հասնելու համար։
• Համընդհանուր ընդգրկմամբ, վերարտադրողական առողջության (այդ թվում՝ ընտանիքի պլանավորման և մայրերի առողջության բաղկացուցիչների) ամբողջական փաթեթը 2009 թ. գնահատվում է 23,5 մլրդ ԱՄՆ դոլար. այս թիվը 2014-ին և 2015-ին կկազմի մոտավորպես 33 մլրդ։ Սրանք թվում են խոշոր գումարներ, սակայն փոքր ներդրումներ են համեմատած այն ֆինանսական աջակցություններին, որոնք բաշխվել են վերջին մի քանի ամսում։ Այս չափերի ներդրումները կխթանեին առողջությունը, զարկ կտային արտադրողականությանը և տնտեսական աճին։
• Կանանց լիազորությունների ընդլայնման և ՀԶՆ-երին հասնելու գործում կատարված առաջընթացը կստանա հակադարձ ընթացք, եթե ճգնաժամը թողնվի առանց վերահսկողության։ Գենդերային և սոցիալական հավասարությունն առաջ մղելուն և կանանց լիազորությունների ընդլայնմանն ուղղված քայլերը նույնքան մարդու իրավունքների, որքան՝ զարգացման խնդիրներ են։ Դրանք ոչ միայն դրական ներգործություն են ունենում մարդկանց բարօրության վրա, այլև անհատի իրավունքների արտահայտություն են։
• ՀԶՆ 5-ը կոչ է անում բարելավել մայրերի առողջությունը՝ 1990-2015 թթ. ժամանակահատվածում մայրերի մահերի 75 տոկոս կրճատմամբ և վերարտադրողական առողջության ծառայությունների համընդհանուր հասանելիության ապահովմամբ։ Այս նպատակին հասնելը պահանջում է, որ բոլոր հղի կանանց համար ծննդաբերության ժամանակ հասանելի լինի հմուտ բուժօգնություն, բոլոր կանանց համար հասանելի լինեն հակաբեղմնավորիչ միջոցներ՝ խուսափելու չպլանավորված հղիություններից, ինչպես նաև բարդություններ ունեցողների համար ժամանակին հասանելի լինի մանկաբարձական անհետաձգելի որակյալ օգնություն։
• Ամեն տարի աշխարհը արտադրողականության առումով կորցնում է 15 մլրդ ԱՄՆ դոլար, քանի որ կանայք մահանում են ծննդաբերության ժամանակ։ Կանանց կյանքը փրկելու համար անհրաժեշտ առողջապահական ծառայությունների ապահովումը կարժենար ընդամենը 6 մլրդ դոլար։ Մայրերի մահերի մեծ մասը կարելի կլիներ կանխել՝ վերարտադրողական առողջության համընդհանուր հասանելիության ապահովման շնորհիվ։ Հարկ է հզորացնել առողջապահական համակարգերը, որպեսզի վերջիններս ապահովեն ընտանիքի պլանավորում, ծննդի հմուտ ընդունում և անհետաձգելի մանկաբարձական բուժօգնություն։ Սա ոչ միայն կյանքեր կփրկեր, այլև կմեծացներ արտադրողականությունը ողջ աշխարհում։
• 2007 թ. հոկտեմբերին ՄԱԲՀ-ի, ԱՀԿ-ի, ՄԱՄՀ-ի և Համաշխարհային Բանկի համատեղ հրապարակած թվերի համաձայն կանայք շարունակում են մեռնել հղիությանն առնչվող պատճառներից՝ մոտավորապես մեկ րոպեում մեկ մահ ցուցանիշով։ Սահմանափակ առաջընթաց է տեղի ունեցել մայրությունն առավել անվտանգ դարձնելու գործում, հատկապես ամենից աղքատ երկրներում։ Մայրերի մահվան ամենաբարձր սկզբնական մակարդակներ ունեցող երկրները վերջին 15 տարում իրականում ոչ մի առաջընթաց չեն արձանագրել դրանց նվազեցման ուղղությամբ։
3. Կանայք տնտեսական ազդակներ են
Հայեցակարգ
Ազգերի համար տնտեսական շահերը կապված են կանանց՝ առողջության, կրթության և աշխատանքի հնարավորություններ ունենալու հետ։
Հեռատես տնտեսագիտությունը գնահատում է գենդերային հավասարությունը
Կանայք տնտեսական ազդակներ են, ովքեր իրենց վաստակը տրամադրում են ավելի առողջ և ավելի լավ կրթություն ստացող երեխաներ մեծացնելուն։ Հեռատես տնտեսագիտությունը գնահատում է գենդերային հավասարությունը, քանի որ եկամուտ վաստակելու գործում կանանց օգնելը հնարավորություն է ընձեռում, որ աղջիկները չթողնեն դպրոցը, իսկ ընտանիքի սեղանից սնունդը չպակասի։ Եթե ներկայումս զարգացող երկրներում ձեռնարկվի կանանց պաշտպանելու գործողություն, ապա դա կարող է հող ստեղծել ոչ միայն տնտեսական ապաքինման, այլև տնտեսական աճի համար, այսինքն, դա կլինի առողջ ներդրում այս անհանգիստ ժամանակներում։
Հենք
• Դրամ դնենք կանանց ձեռքը։ Զարգացող երկրներում սա հատուցվում է՝ անմիջապես հեշտացնելով դժվարությունների հաղթահարումը և կանխելով վատ իրավիճակի վատթարացումը։ Զարգացած և զարգացող երկրներում կատարված ուսումնասիրությունները մշտապես ցույց են տալիս, որ կանայք ավելի շատ միջոցներ են հատկացնում իրենց երեխաների առողջությանը, սննդին և կրթությանը, քան՝ տղամարդիկ։
• Ճգնաժամին հակազդելու նպատակով իրականացվող քաղաքականությունները և ծախսումները պետք է օգնեն և ոչ թե վնասեն կանանց։ Ապահովենք, որ աշխատատեղերի ստեղծումը և այլ միջոցառումներ հաշվի առնեն գենդերային հավասարությունը։
• Առողջապահական և սոցիալական ծառայությունների ոլորտում ներդրումներ կատարել՝ նշանակում է ներդրումներ կատարել կանանց համար։ Սա այսօր պաշտպանում է ամբողջ ընտանիքը, նաև իր ավանդն է բերում տնտեսության հեռանկարային առողջությանը՝ մեծացնելով վաղվա արտադրողականությունը։ Կանանց համար ներդրումներ կատարելը խթանում է գենդերային հավասարությունը, ինչը կանանց թույլ է տալիս իրականացնել իրենց ողջ ներուժը և մտնել աշխատաշուկա։
• Ինչպես հաղորդում է Համաշխարհային Բանկը, աղջիկների կրթությունն ապահովում է զարգացման ոլորտում կատարվող բոլոր ներդրումների որոշ մասի ամենաբարձ վերադարձելիություն, ինչն արտացոլվում է ավելի բարձր աշխատավարձ և ավելի լավ աշխատատեղ, պակաս թվով և ավելի առողջ երեխաներ ունենալով, առավել անվտանգ ծննդաբերություններով, ավելի լավ սնուցմամբ, առավել անվտանգ սանիտարահիգիենիկ գործելակերպերով, իրենց երեխաների պատվաստումներով և ավելի ամուր առողջությամբ։
• Ի պատասխան նախորդ տնտեսական ճգնաժամերի իրականացված քաղաքականությունները և ծախսումներն ավելի շատ վնասել են կանանց, քան՝ տղամարդկանց։ Խթանման նախորդ փաթեթները միտված են եղել ֆիզիկական ենթակառուցվածքների ծրագրերին, որոնք գերակշիռ կերպով նպաստավոր են տղամարդկանց համար։
• Կանայք կազմում են աշխարհի չքավորների 70 տոկոսը։ Միջոցների ուղղումը կանանց և աղջիկներին օգնում է մեղմել մարդկային զարգացման, հատկապես առողջության, հավանական անկումները։
4. Ընտանիքի պլանավորումը հեռատես ներդրում է
Հայեցակարգ
Զարգացման նպատակով կատարվող ծախսերում ոչ մի ներդրում այսքան փոքր չէ և այսքան հեռահար օգուտներ չի բերում։
Հենք
Ճգնաճամի պայմաններում, այդ թվում՝ տնտեսական, ընտանիքի պլանավորման ոլորտի տեղեկատվությունը և ծառայություններն ավելի կարևոր են, քան երբևէ՝ անհատներին սատարելու ծնունդների միջակա ժամանահատվածները պլանավորելու և իրենց ընտանիքների համար առողջ մնալու գործում, այնինչ ընտանիքի պլանավորմանը հատկացվող միջոցները պահանջվածից շատ ավելի փոքր են։
• Ինչու՞մ է կայանում ճգնաժամի ազդեցությունը ընտանիքի պլանավորման միջոցների հասանելիության առումով։ Հիմնվելով գլոբալ միտումների վրա, ՄԱԲՀ-ը կանխատեսում է, որ ընտանիքի պլանավորմանը հատկացվող միջոցների, առողջապահական համակարգի անուղղակի ծախսերը ներառյալ, յուրաքանչյուր 10 մլն ԱՄՆ դոլար պակասի դիմաց տեղի կունենան հավելյալ 1,8 մլն ոչ-անվտանգ արհեստական վիժեցումներ (աբորտ) և 19 000-ով ավելի մայրերի մահեր։ Միջոցների պակասը թանկ է նստում։
• Հետազոտողների գնահատմամբ, ընտանիքի պլանավորման միջոցների համընդհանուր հասանելիությունը կարող է ամեն տարի փրկել մոտ 175 000 կնոջ կյանք։ Ծնունդների միջև ընկած ժամանակահատվածի մեծացումը մինչև երեք տարի նույնպես կարող է կանխել մինչև 5 տարեկան 1,8 մլն երեխայի մահ։
• Ընտանիքի պլանավորումը աղքատության դեմ պայքարի միջոց է։ Տնտեսական ճգնաժամն սպառնում է հակադարձել աղքատության հաղթահարման ձեռքբերումները։ Ընտանիքի պլանավորման հասանելիությունն օգնում է հաղթահարել աղքատությունը, քանի որ ավելի փոքրաթիվ երեխաներ ունեցող ընտանիքներն ի վիճակի են միջոցներ տրամադրել կրթությանը և առողջությանը, իսկ մայրերն ավելի շատ ժամանակ կունենան վարձատրվող աշխատանքի համար։ Բացի դրանից, ավելի շատ կրթություն ստանալով, կանայք կարող են մասնակցություն ունենալ աշխատաշուկայում։
• Հանրային առողջապահության ոլորտի տեղեկատվության և ծառայությունների ոլորտում կատարվող ցածր ծախսումները հղի կանանց ենթարկում են վտանգի, հատկապես այն երկրներում, որտեղ մայրերի մահերը և հիվանդություններն արդեն բարձր մակարդակ ունեն։ Ծնողները կարող են նաև որոշել էլի երեխաներ ունենալ՝ կորցրած երեխաների դիմաց, ինչը մայրերին անհամամասնորեն ենթարկում է հղիությամբ պայմանավորված առողջական վտանգների։
• Ողջ աշխարհում մոտ 200 մլն կանայք կցանկանային հետաձգել կամ կանխել հղիությունը, սակայն չեն օգտվում անվտանգ և արդյունավետ հակաբեղմավորիչ միջոցներից։
ՀԱԶԱՐԱՄՅԱԿԻ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ՆՊԱՏԱԿՆԵՐ
Հազարամյակի Զարգացման Նպատակները (ՀԶՆ) ութ նպատակներ են, որոնց նախատեսված է հասնել մինչև 2015 թ.։ Նշված նպատակներն արձագանքում են աշխարհի զարգացման գլխավոր մարտահրավերներին։ ՀԶՆ-երը վերցված են 2000 թ. սեպտեմբերին ՄԱԿ-ի Հազարամյակի գագաթաժողովում 189 անդամ պետությունների կողմից ընդունված «Հազարամյակի հռչակագրում» սահմանված գործողություններից և թիրախներից։
Ութ ՀԶՆ-երը բաժանվում են քանակապես գնահատելի թիրախների, որոնք չափվում են ցուցանիշներով.
Նպատակ 1: Ծայրահեղ աղքատության և սովի վերացում
Նպատակ 2: Տարրական համընդհանուր կրթության ձեռքբերում
Նպատակ 3: Գենդերային հավասարության օժանդակություն և կանանց լիազորությունների ընդլայնում
Նպատակ 4: Երեխաների մահացության նվազեցում
Նպատակ 5: Մայրերի առողջության բարելավում
Նպատակ 6: Պայքար ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ի, մալարիայի և այլ հիվանդությունների դեմ
Նպատակ 7: Շրջակա միջավայրի կայունության ապահովում
Նպատակ 8: Զարգացման համար գլոբալ համագործակցության ստեղծում
2005 թ. Գագաթաժողովը, որը աշխարհի առաջնորդների երբևէ կայացած ամենաընդարձակ հավաքն էր, վերահաստատեց գենդերային հավասարությունը, ՄԻԱՎ-ի և ՁԻԱՀ-ի դեմ պայքարը և վերարտադրողական առողջությունը զարգացման օրակարգի վերին հորիզոնականներում պահպանելու անհրաժեշտությունը։ Դրան հետևեց լրացուցիչ թիրախների հավելում Հազարամյակի Զարգացման Նպատակներին՝ մինչև 2015 թ. վերարտադրողական առողջության համընդհանուր հասանելիությունը և համապատասխան ցուցանիշները։
ՄԱԲՀ-Ի ԱՐՁԱԳԱՆՔԸ
ՄԱԲՀ-ը ուշադրությամբ դիտարկում է ճգնաժամի ազդեցությունը ամենաաղքատների համար սոցիալական ծառայությունների հասանելիության վրա, մասնավորապես վերարտադրողական առողջության ոլորտում։ ՄԱԲՀ-ը կոչ է անում պաշտպանել աղքատներին և «լուսանցքում հայտնվածներին»՝ մեծացնելով սոցիալական ներդրումները, հատկապես վերարտադրողական առողջության և իրավունքների ոլորտում։ Համարժեք արձագանքը պետք է ներառի հատուկ հասցեագրում այն խմբերին, որոնք ճգնաժամի հետևանքով ավելի խոցելի են դարձել։ Մեղմացման ցանկացած ռազմավարություն պետք է սկզբից ևեթ միտված լինի վերջին տասնամյակներում գրանցված ձեռքբերումների ապահովմանը, պահպանի ընթացքի թափը և կանխի կորուստները։
ՄԱԲՀ-ը աշխատում է այն երկրներում, որոնք առանձնապես խոցելի են համընդհանուր տնտեսական անկման հանդեպ, և իր հակազդումը կհամապատասխանեցնի յուրաքանչյուր երկրի խոցելիության ռիսկի աստիճանին՝ հիմնվելով երկրների առանձին վերլուծությունների վրա։ Նշված հակազդումը ներառում է ճկունություն միջոցները մեկ երկրից մյուսին վերահասցեագրելու գործում։ Մայրերի և նորածինների բարձր մահացություն ունեցող երկրները կշարունակեն մնալ որպես գերակայություն։ Զինված հակամարտությունների մեջ գտնվող կամ փխրուն շրջակա միջավայր ունեցող երկրներին կցուցաբերվի վերջիններիս կարիքներին համապատասխանեցված մոտեցում։
ՄԱԲՀ-ի առանցքային ռազմավարությունները:
Առողջապահության ոլորտում ներդրումների մեծացմանն ուղղված քարոզչություն: Դոնորներին և երկրներին կոչ անել հարգելու նախապես ստանձնած պարտավորությունները։ Տրամադրել սեռական և վերարտադրողական առողջության, այդ թվում՝ մայրերի առողջության, ոլորտում կատարված ներդրումների բերած օգուտների ապացույցներ։ Առաջավոր փորձը ներկայացնել առողջապահության նախարարություններին և ի ցույց դնել միջոցների արդյունավետ օգտագործման օրինակներ՝ բուժհիմնարկներում ծնունդների և հակաբեղմնավորիչների օգտագործման տարածվածության ցուցանիշների շոշափելի արդյունքներով։
Գերակայությունների սահմանում հիմնական վերարտադրողական առողջության փաթեթում: Սատարել հեռահար ազդեցություններ ունեցող միջամտություններին ուղղված պետական ֆինանսավորման գերակայությունների սահմանմանը։ Գերակայությունները ներառում են միջամտություններ, որոնք ապահովում են բարձր վերադարձելիություն հանրային առողջապահության ծախսերի տնտեսումների, ինչպես նաև տնտեսական աճի համար հեռահար հետևանքների առումով.
– կամավոր ընտանիքի պլանավորում վերարտադրողական առողջության և իրավունքների համատեքստում,
– անվտանգ ծննդաբերություն, այդ թվում՝ հիմնական և համապարփակ անհետաձգելի մանկաբարձական բուժօգնություն,
– պահպանակներ;
– կյանքի հմտություններին և անվտանգ վարքագծին առնչվող տեղեկատվություն և ծառայություններ դեռահասների և երիտասարդների համար,
– վերարտադրողական առողջության պարագաների ապահովություն այն երկրներում, որտեղ դրանց պակասի հավանականություն կա,
– շարունակել կապել ՄԻԱՎ-ը և ՁԻԱՀ-ը սեռական և վերարտադրողական առողջության ծառայությունների, գործընկերների հետ։
Հաշվի առնելով երիտասարդներին աղքատությունից և մեկուսացումից դուրս բերելու հեռահար օգուտները, ՄԱԲՀ-ը մշակում է հատուկ ծրագրեր խոցելի և մեկուսացված երիտասարդների, այդ թվում առաջին հղիությունը տանող երիտասարդ կանանց համար։
Տեխնոլոգիաների և տվյալների օգտագործում աղքատներին հասցեագրելու նպատակով, ազդեցության դիտարկում և փորձագիտական օժանդակության տրամադրման սատարում՝ հանուն առողջապահական ծառայությունների համընդհանուր ընդգրկման ապահովման,
Իրավունքների վրա հիմնված մոտեցումների և համայնքների կողմից դրանց իրականացման խթանում,
Մոտեցումների ներդաշնակեցում և գործարքների ծախքերի կրճատում ՄԱԿ-ի բարեփոխումների, գործընկերությունների և ներպետական կարողությունների զարգացման միջոցով։
More
Less
Թարգմանական կրթությունը
Master's degree - Yerevan State University
Փորձառությունը
Փորձառության տարիները՝ 43։ ProZ.com-ում գրանցման ամսաթիվը՝ Jan 2012։ Անդամ է դարձել՝ Apr 2012-ին։
Կրթության վկայականները
անգլերենից հայերեն (Yerevan State University, verified) հայերենից անգլերեն (Yerevan State University, verified)
Անդամությունները
N/A
Համակարգչային ծրագրերը
Adobe Acrobat, Microsoft Excel, Microsoft Word, Powerpoint, Trados Studio
A native speaker of Armenian with a vast experience in translation of around 30 years in various areas.
Quality and accuracy guaranteed by a painstakingly meticulous worker. Perfection is my goal. Your choice and trust will be justified. Feel free to test me.
Այս օգտվողը KudoZ-ի միավորներ է վաստակել՝ օգնելով այլ թարգմանիչների ՊՐՈ մակարդակի բառերի թարգմանության հարցում։ Նրա առաջարկած թարգմանությունները տեսնելու համար սեղմեք ընդհանուր միավոր(ներ)ի վրա։
Վաստակած ընդհանուր միավորները: 90 (ՊՐՈ մակարդակի բոլոր միավորները)
This user has reported completing projects in the following job categories, language pairs, and fields.
Project History Summary
Total projects
1
With client feedback
0
Corroborated
0
0 positive (0 entries)
positive
0
neutral
0
negative
0
Job type
Translation
1
Language pairs
1
անգլերենից հայերեն
1
Specialty fields
Կրթություն / Մանկավարժություն
1
Other fields
Հիմնաբառերը՝ Armenian, translator, interpreter, editing, proofreading, marketing, education, law and legal, health, human rights. See more.Armenian, translator, interpreter, editing, proofreading, marketing, education, law and legal, health, human rights, journalism and mass communication, public services, infrastructure, social protection, social work, water sector, radio and television broadcasting, travel and tourism, taxation, migration, food safety, food security, nutrition, environment, ecology, agriculture, sociology, labour market, transport, telecommunications, women studies, business general, advanced business marketing, advertising, films, cinema studies, arts, drama, poetry, literature. See less.
positive
